← Dołącz do grupy na Facebooku!
← Zapisz swoje Koło do Związku!
Szynka kgw
  • 11 sierpnia 2025
  • Piotr Brzyski

Tradycja na talerzu – jak KGW ratują zapomniane przepisy przed zapomnieniem

Udostępnij:

W czasach, gdy półki sklepowe uginają się od produktów z całego świata, a aplikacje kulinarne oferują tysiące nowoczesnych przepisów, coraz częściej wracamy myślami do smaków dzieciństwa. Do pierogów lepionych ręcznie przez babcię, zupy z glinianego garnka, placków smażonych na żeliwnej patelni czy konfitur, które wypełniały dom słodkim zapachem lata.
Koła Gospodyń od lat stoją na straży tego dziedzictwa kulinarnego, ratując od zapomnienia potrawy sprzed stu lat i ucząc, że tradycja na talerzu ma wciąż wiele do powiedzenia współczesnemu pokoleniu.

Zapomniane receptury – skarby z domowych zeszytów

W wielu domach wciąż można znaleźć pożółkłe zeszyty z przepisami, spisywane ręką babci lub prababci. Niekiedy są to jedyne świadectwa dawnych smaków – takich jak barszcz na zakwasie z liści buraków, prażucha ziemniaczana, zupa z pokrzywy, podpłomyki czy kluski tarciuchy.
„Pamiętam, jak moja babcia robiła zupę z zielonego groszku prosto z ogródka. Dziś ten przepis odtwarzam na warsztatach w naszym Kole i widzę zachwyt w oczach młodych – dla nich to nowość, a przecież sto lat temu było codziennością” – mówi pani Genowefa z KGW w Małopolsce.

Kulinarne rekonstrukcje na festynach i warsztatach

W całej Polsce odbywają się wydarzenia organizowane przez KGW, podczas których gospodynie nie tylko serwują tradycyjne dania, ale też opowiadają historie ich powstania. Festyny, dożynki i kiermasze są okazją, by spróbować potraw, których próżno szukać w restauracjach: kapuśniaku gotowanego w żeliwnym kociołku, zupy z brukwi, kaszy jaglanej z mlekiem i miodem czy staropolskiego piernika dojrzewającego kilka tygodni.
Na warsztatach dzieci uczą się, jak kisić ogórki w glinianych garnkach, a dorośli odkrywają, że wypiek chleba na zakwasie to proces wymagający czasu i serca – dokładnie tak, jak robiono to przed wiekiem.

KGW – strażniczki smaku i historii

Koła Gospodyń Wiejskich nie tylko zachowują przepisy, ale także dokumentują i popularyzują kulinarne dziedzictwo:

  • prowadzą książki kucharskie i lokalne zeszyty przepisów,
  • nagrywają filmy z warsztatów, aby pokazać krok po kroku proces przygotowania potraw,
  • współpracują z muzeami i ośrodkami kultury, organizując wystawy o dawnych zwyczajach kulinarnych.

„Przez lata gotowałyśmy tak jak nasze matki i babki, ale nie zdawałyśmy sobie sprawy, że to może kiedyś zniknąć. Dziś wiemy, że musimy spisać te przepisy, żeby nasze wnuki znały smak prawdziwego wiejskiego chleba” – dodaje pani Maria z KGW na Podlasiu.

Dołącz do akcji „Przepis Miesiąc”

PZKGW zachęca wszystkie Koła i czytelników portalu do podzielenia się najstarszymi rodzinnymi przepisami, które przetrwały w Waszych domach. Może to być:

Wszystkie przepisy publikujemy na naszym Portalu, gdzie mają szansę dostać nowe życie u szerszej grupy odbiorców. Wystarczy kliknąć w link i wypełnić prosty formularz:

Dodatkowo, każdy z nadesłanych przez Was przepisów ma szansę na nagrodę uznaniową, które są przyznawane w każdym miesiącu zgodnie z naszym programem Przepis Miesiąca. Zwycięzcy otrzymują zestawy porcelany o wartości 300 zł od Polskiej Grupy Porcelanowej – będzie to wybrany produkt z firmy Chodzież lub Lubiana.

Smak przeszłości, inspiracja dla przyszłości

Dawne przepisy to nie tylko kulinarna ciekawostka – to fragment naszej historii, tożsamości i więzi rodzinnych. Dzięki działalności Kół Gospodyń Wiejskich mają one szansę przetrwać kolejne stulecia.
Bo każdy pieróg, kromka chleba czy słoik konfitur to mała opowieść o ludziach, którzy tworzyli polską wieś i kulturę. A dziś, dzięki wspólnym staraniom, ta opowieść może być opowiadana na nowo, z pokolenia na pokolenie.

Zwykłe przepisy a jednak ważne…

  • Tożsamość kulturowa – kuchnia jest jednym z najważniejszych elementów lokalnej historii i sposobem na przekazywanie wartości między pokoleniami.
  • Naturalne i zdrowe jedzenie – dawne potrawy bazowały na świeżych, sezonowych produktach, bez sztucznych dodatków.
  • Integracja społeczności – wspólne gotowanie łączy ludzi i tworzy przestrzeń do rozmów oraz wymiany doświadczeń.
  • Inspiracja dla młodych kucharzy – powrót do korzeni może stać się źródłem nowoczesnych interpretacji tradycyjnych smaków.

Dziękujemy!

Może Cię również zainteresować:

Fm kgw banner

Zapisz się do naszego newslettera! 📧

Dowiedz się jako pierwsza o dotacjach, konkursach, zmianach w prawie i bądź zawsze na bieżąco!

Dbamy o bezpieczeństwo danych naszych subskrybentów. Podając adres e-mail, wyrażasz zgodę na przetwarzanie go zgodnie z naszą polityką prywatności. W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania wiadomości.

© 2025 Polski Związek Kół Gospodyń Wiejskich.
🌐 Realizacja: slek.pl