Dziś Kościół katolicki obchodzi święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny potocznie zwane Matki Boskiej Siewnej. W polskiej tradycji ludowej Matka Boża jest patronką jesiennych siewów.
Święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny zaczęto obchodzić w Jerozolimie, gdzie miał stać dom rodziców Maryi. W VII wieku tradycja ta dotarła do Rzymu i krajów zachodnich, a następnie słowiańskich.
Według polskich apokryfów, gdy Święta Rodzina uciekała do Egiptu przed sługami Heroda, spotkała rolnika, który siał zboże. Ten wystraszył się co odpowie ścigającym, gdy zapytają o uciekinierów. Maryja poradziła mu, aby mówił prawdę, gdyż kłamstwo jest grzechem. Kiedy więc słudzy Heroda spytali rolnika, czy nie widział kobiety z małym dzieckiem, on potwierdził ten fakt i dodał, że działo się to, gdy siał zboże. Żołnierze słysząc te słowa nieoczekiwanie zrezygnowali z pościgu, a rolnik ze zdumieniem zobaczył, że na dopiero co obsianym polu wyrósł dorodny łan pszenicy.
Błogosławienie ziarna
Według tradycji ludowej, po święcie Matki Boskiej Siewnej, które przypada 8 września, kończy się jeden cykl upraw i zaczyna kolejny, związany z jesienną orką i siewem zbóż ozimych. Tego dnia w kościołach święcone było ziarno pod zasiew. Kapłani błogosławili je słowami:
Boże, …pobłogosław te ziarna i inne nasiona, zachowaj je przed gradem, powodzią, suszą i wszelką szkodą, a ziemię użyźniaj rosą z nieba, aby rośliny z nich wyrosłe wydały obfite plony… Udziel nam tego przez zasługi Najświętszej Dziewicy, której narodziny dziś obchodzimy”.
Do ziarna siewnego dodawano, to które pochodziło z kłosów święconych wraz z kwiatami i ziołami w święto Wniebowzięcia Maryi. Przed zasiewem chłopi skrapiali sobie dłonie wodą święconą, pierwszą garść zboża rozrzucali w kształt krzyża, wypowiadając przy tym słowa : „ W imię Boże”.
Patrz w niebo
W Matki Boskiej Siewnej patrzono w niebo: „Najświętsza Panna się rodzi, jaskółka odchodzi”, mówiło ludowe przysłowie.
Inne przepowiadały pogodę i urodzaj:
„Gdy na Siewną jest błękitnie, wtedy pięknie wrzos zakwitnie.”
„Gdy Narodzenie Maryi pogodne, to będzie tak cztery tygodnie.”
„Jeśli w Maryi Narodzenie nie pada, to sucha jesień się zapowiada.”
„W Narodzenie Panny pluta, w zimie zedrzesz buta.”
„W Narodzenie Panny jaka pogoda, osiem tygodni takich nam poda.”
„Gdy o Matce Bożej zasiano, to ani za późno, ani za rano.”
„Na Siewną zacznij siać żyto, będziesz miał chleb na siebie i na parobka myto”.
W malarstwie i poezji
Postać Matki Boskiej Siewnej inspirowała poetów i malarzy.
Poeta ludowy Franciszek Wojtyga napisał jeden z najpiękniejszych wierszy Jej poświęconych:
Na ziemie uśpioną – w błękitach i zorzach,
Szczeblami promieni schodzi Matka Boża
I ziarno po polach rozsiewa.
A ziarna w Jej dłoniach świetlanych się mienią –
– nim padną na skiby – zórz rannych czerwienią,
Rozlaną na niebie i drzewach.
Mgły siwe po polach i niwach się wloką,
Szatami piewczyni rozwiane szeroko.
I chaty niebieskie śpią jeszcze –
Gdy śliczna Panienka z zapaski srebrzystej,
Rozsiewa po skibach zbóż ziarna złociste,
I skrapia je rosą, jak deszczem.
