Rozmawiamy z Dominikiem Łukasikiem , burmistrzem Miasta i Gminy Wodzisław w powiecie jędrzejowskim w województwie świętokrzyskim.
Z czym kojarzy się Panu kultura ludowa?
Kultura ludowa według mnie to wiele form tradycji związanych z muzyką, sztuką , wyrobami ludowymi zachowującymi dziedzictwo kulturowe charakterystyczne dla danego terenu w rzeźbach, malarstwie, wieńcach dożynkowych, ale to również kuchnia ta tradycyjna, do której lubimy wracać, bo to przecież smaki dzieciństwa. To część kultury narodowej wspólnego dobra, tworzonego od wielu pokoleń. Nasi przodkowie przykładali dużą wagę do tego, by dawne obyczaje, obrzędy wsi i ludzi z tym związanych nie odeszły w zapomnienie i my musimy o tym pamiętań i ją kultywować. To także zbiór zasad według których człowiek powinien postępować aby żyć zgodnie ze sobą i tradycją.
Jaka jest jej rola i znaczenie w dzisiejszych czasach ?
Należy też podkreślić, że kultura ludowa to cenna spuścizna pozostawiona przez naszych przodków o czym już wspomniałem. Dzięki temu możemy poznać własną tożsamość, korzystać ze starych mądrości ludowych, przysłów oraz zdobyć informacje na temat życia i obyczajów innych pokoleń i korzystajmy z tego, bo to bardzo ciekawa część naszej codzienności, ktoś powie może zapomnianej ale według mnie nie, bo obserwujemy, że kultura ludowa ma się coraz lepiej, bo przecież spotykamy się z wyrobami nawiązującymi do tradycji , sklepami ruchem artystyczno- społecznym kultywowanym właśnie przez Koła Gospodyń Wiejskich .
Dawniej kobiety na wsi, szczególnie w okresie zimowym, wspólnie przygotowywały ozdoby świąteczne, wyszywały, a czynnościom tym zwykle towarzyszył śpiew i wesołe pogawędki. Tego typu zajęcia zbliżały ludzi i tego teraz nam trzeba, tego przekazu tradycji ludowych, może nie wprost takich jak dawniej bo rzeczywistość się zmieniła, ale z pewnością integracji mieszkańców, przekazu dawnych tradycji świecko – chrześcijańskich, aby również dzieci z uwagą przypatrywały się pracy swoich mam czy babć i z radością w niej uczestniczyły. Także dziś bogactwo polskiego folkloru może stać się inspiracją do twórczego rozwoju naszych pociech. Tu można pozazdrościć góralom, bo u nich widać to choćby w mnogości dziecięcych zespołów ludowych i zachowaniu tradycyjnej codzienności. Sztuka ludowa, dzięki swej prostocie, bogatej kolorystyce jest bardzo przystępna dla dziecka. Jej treść jest zaczerpnięta z najbliższego otoczenia, widać w niej umiłowanie przyrody i radosny stosunek do życia. Wszystko to sprawia, że najmłodsi chętnie sięgają po jej wytwory. Warto więc wykorzystać ten potencjał, a możliwości jest bardzo wiele. Rozmowy z dziadkami, wspólne wykonywanie tradycyjnych wyrobów, ozdób, haftów – to nie tylko cenny przekaz tradycji i kultury ludowej, ale ponad wszystko czas spędzony wspólnie bez komputera czy telefonu.
Ile Kół Gospodyń Wiejskich funkcjonuje w Gminie Wodzisław?
Na dzień dzisiejszy w naszej Gminie funkcjonują 22 Koła Gospodyń Wiejskich tj.: KGW w Pękosławiu, KGW Niegosławice, KGW w Klemencicach. KGW w Kowalowie Dolnym,
KGW w Przezwodach „Przezwodzianki”, KGW w Judaszach, KGW „Mozgawianie” w Wodzisławiu, KGW w Krężołach, KGW i Gospodarzy wsi Łany , KGW w Nawarzycach
KGW „Piotrkowianki” w Piotrkowicach, KGW w Ludwinowie, KGW „Mierzawianki” w Mierzawie, KGW „Konarzanki” w Konarach, KGW „Laskowianki” w Laskowej , KGW Przyrąb, KGW w Lubczy, KGW i Gospodarzy w Mieronicach , KGW Brzeście , KGW Dębiany „Pod Dębami”, KGW i Gospodarzy w Pokrzywnicy i KGW w Zarzeczu.
Dlaczego akurat w Państwa gminie jest ich tak dużo ?
Utworzenie Kół Gospodyń Wiejskich było odpowiedzią pań i panów na moje osobiste zaangażowanie do wzbudzenia aktywności środowisk lokalnych, w zdecydowanej większości kobiet, ale również panów. Bo co należy podkreślić funkcjonują tez Koła Gospodyń i Gospodarzy Wiejskich. Po tych czterech latach działalności można dostrzec pozytywny potencjał zjawiska, aktywizację kobiet i powstawanie kolejnych Kół Gospodyń Wiejskich na terenie Miasta i Gminy Wodzisław.
Panie z KGW w naszej Gminie pełnią bardzo ważną rolę w kultywowaniu tradycji obrzędów ubogacając życie mieszkańców całej gminy. KGW aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym, łącząc doświadczenia pokoleń pragnie budować więzi społeczne i rodzinne oraz kultywować bogatą tradycję polskiej wsi.
Należy jednak pamiętać, że dzisiejsza rzeczywistość stawia przed kobietami nowe wyzwania. Zmienia się pozycja i rola kobiet zarówno rodzinna jak i zawodowa. Współczesna kobieta stawia na własny rozwój, przykłada dużą wagę do zdobywania wykształcenia, aby w przyszłości móc realizować się zawodowo. Współczesne kobiety są aktywne, przebojowe, uparcie dążące do celu. Połączenie sfer życia: zawodowej rodzinnej i społecznej daje im pełnię samorealizacji. Od lat kobiety są obecne na arenie społecznej, dzieląc się swoimi pasjami przekazują kolejnym pokoleniom wartości dla podtrzymywania narodowej tradycji, a ja to dostrzegam i cenię sobie tą współpracę i ich inicjatywy, co zawsze podkreślam i staram się stwarzać taką atmosferę współpracy która służy dalszemu rozwojowi. Kobiety z kół gospodyń wiejskich mają głębokie relacje, wspierają się. Widzę tę energię i uważam, że one mają szanse zmienić Polskę.
Jaką współpracą może się Pan z nimi pochwalić ?
O współpracy kulturalnej już wspominałem, więc skupie się na stronie inwestycyjnej. Trzy koła gospodyń wiejskich z terenu naszej Gminy: Koło Gospodyń Wiejskich „Piotrkowianki” w Piotrkowicach, Koło Gospodyń Wiejskich w Przezwodach „Przezwodzianki” oraz Koło Gospodyń Wiejskich i Gospodarzy w Mieronicach zrealizowały operacje w ramach poddziałania 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” z wyłączeniem projektów grantowych oraz operacji w zakresie podejmowania działalności gospodarczej objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Koło Gospodyń Wiejskich „Piotrkowianki” wykonało instalację c.o. i gazową w budynku świetlicy wiejskiej w Piotkowicach. Wartość tych robót wyniosła 67 200,00 zł. Koła Gospodyń z Przezwód i Mieronic wymieniły dachy budynków świetlic wiejskich w Przezwodach i Mieronicach. Wartość pierwszego z tych zadań wyniosła 69 500,00 zł, a drugiego 61 500,00 zł. Na każdym etapie inwestycji nie obyło się bez pomocy mojej i Miasta i Gminy Wodzisław i cieszy nie tylko mnie ale i całe te środowiska, że otoczenie pięknieje i sprzyja ochronie środowiska. Oczywiście inwestujemy również w poprawę warunków w innych siedzibach Kół Gospodyń Wiejskich w miarę możliwości finansowych.
Nie mogę nie pochwalić się doskonalą współpracą z 23 paniami, które są sołtysami na ogólną liczbę 43, czyli jak widać siła w paniach. Są to liderki poszczególnych miejscowości i jednocześnie działają w KGW.
Jestem również dumny i muszę się pochwalić, że wieńce dożynkowe które samodzielnie są uwite przez panie z KGW reprezentowały niejednokrotnie Gminę i Powiat na Dożynkach Wojewódzkich, a to nie mały sukces.
Koło Gospodyń Wiejskich „Przezwodzianki” w Przewodach prowadzi Świetlicę Wiejską, która pracuje w wymiarze 20 godzin tygodniowo organizując zajęcia w szczególności dla dzieci i młodzieży współpracując w tym zakresie z Gminą .
W jakich wydarzeniach biorą udział KGW ?
Bieżąca działalność Koła to organizacja kiermaszów świątecznych, jeszcze nieśmiało ale na pewno z roku na rok będzie coraz lepiej, różnorodnych spotkań integracyjnych, krzewienie rękodzieła ludowego, współorganizacja gminnych uroczystości takich jak: Orszak Trzech Króli, Dni Wodzisławia, Dożynki Gminne czy też organizacja spotkań i imprez plenerowych w swoich środowiskach takich jak Dzień Kobiet, Dzień Dziecka itp. Panie chętnie biorą udział konkursach kulinarnych zdobywając wyróżnienia. Mamy Zespół Śpiewaczy Mozgawianie, który uświetnia Dożynki czy inne wydarzenia kulturalne świeckie i religijne. Jakie inicjatywy ceni Pan najbardziej ? Chyba to, że są żywą wizytówką Miasta i Gminy Wodzisław , zawsze są widoczne dzięki pięknym strojom ludowym jakie mają, a także smakiem przygotowanych i podawanych przez nich potraw wszyscy się zachwycają, oraz to że aktywnie uczestniczą w życiu kulturalnym Miasta i Gminy Wodzisław, bo o tradycjach już dużo powiedziałem, ale również to, że kreatywnie współpracują ze swoimi środowiskami np. z OSP, Świetlicami Wiejskimi czy jeszcze instytucjami integrując i scalając społeczeństwo . Nie wyobrażam sobie aby Dni Wodzisławia czy Dożynki mogą się odbyć bez udziału KGW. To przecież Panie wiją wieńce dożynkowe, przygotowują dodatkowe rekwizyty organizują stoiska z tradycyjnymi potrawami regionalnymi. Muszą też na scenie swoje wieńce obśpiewać i obtańczyć. Cenię również to, że sięgają z naszą pomocą jako Gminy lub i bez niej po środki zewnętrzne na działalność Koła dzięki temu wyposażają zaplecze kuchenne i nie tylko modernizują swoje siedziby oraz kupują piękne stroje ludowe. Wszystkie Koła Gospodyń Wiejskich w naszej Gminie zasługują na słowa uznania. Trzeba być społecznikiem, człowiekiem o wielkim sercu aby pracować bezinteresownie na rzecz swojej miejscowości i rzecz gminy. Takie właśnie są członkinie KGW i ich działalność . To dzięki ich charyzmatycznej pracy organizacja ta przetrwała tyle lat i trwa w najlepsze nadal. Może dzisiaj zmieniły się warunki w jakich Koła Gospodyń Wiejskich pracują, ale idea pozostała ta sama.
Jak ocenia Pan inicjatywę powstania Polskiego Związku Kół Gospodyń Wiejskich ?
Istotnym jest to że Koła Gospodyń Wiejskich będą mogły się skupiać i skoncentrować przy Związku. Globalnie wypracują jakie są ich potrzeby i bariery uniemożliwiające wykorzystanie w pełni ich potencjału oraz będą mogły wymieniać się doświadczeniami, pomysłami i doskonalić swoje działania.
Ważnym aspektem istnienia Związku jest pomoc prawna i księgowość, która na dzień dzisiejszy dla niektórych kół jest problemem, chociaż my jako Urząd staramy się również w tym zakresie wspierać Koła. Z założeń Związku ma on pomagać i inspirować do sięgania po środki również w pisaniu projektów, na pewno więcej Kół odważy się sięgać po nie mając wsparcie.
Życzę aby działalność związku była motywacją do pracy dla już istniejących Kół, ale również do powstawania nowych. Powodzenia w ważnej w moim przekonaniu działalności, która będzie pomagała Kołom Gospodyń i Gospodarzy Wiejskich doskonalić swój warsztat.
Dziękujemy za rozmowę.